Kur djali i tij u dërgua për të luftuar në Ukrainë, Sergei iu lut të mos shkonte, shkruan BBC.
“Ke të afërm atje. Thjesht refuzo”, kujton Sergei duke i thënë Stasit, i cili ishte tashmë një oficer ushtrie.

“Por ai tha se do të shkonte. Ai besonte se ishte e drejtë. Unë i thashë se ishte një përbindësh. Dhe që, për fat të keq, jeta do ta vërtetonte këtë”, shtoi ai.
Sergei dhe Stas nuk janë emrat e vërtetë të këtij babai dhe djalit. Janë ndryshuar për të mbrojtur identitetin e tyre. Sergei kishte ftuar në shtëpinë e tij ekipin e BBC-së, për t’i treguar historinë e tyre.

“Pra, ai shkoi në Ukrainë. Më pas fillova të merrja mesazhe nga ai duke pyetur se çfarë do të ndodhte nëse refuzonte të luftonte”, tha ndër tjera Sergei.

Stasi i foli babait të tij për një betejë të veçantë. “Ai tha se ushtarëve [rusë] nuk u ishte dhënë asnjë mbulesë; nuk kishte mbledhje të informacioneve nga inteligjenca; asnjë përgatitje. Ata ishin urdhëruar të përparonin, por askush nuk e dinte se çfarë kishte përpara”.

“Por refuzimi për të luftuar ishte një vendim i vështirë për të. Unë i thashë: “Më mirë ta marrësh. Kjo nuk është lufta jonë. Nuk është një luftë çlirimtare. Ai tha se do ta shkruante refuzimin e tij me shkrim. Ai dhe disa të tjerë që kishin vendosur të refuzonin, iu hoqën armët dhe u vunë nën roje të armatosur”, shtoi babai i ushtarit rus.

Sergei bëri disa udhëtime në vijën e parë për të siguruar lirimin e djalit të tij. Ai “bombardoi” zyrtarët ushtarakë, prokurorët dhe hetuesit me thirrje për ndihmë.

Përfundimisht përpjekjet e tij dhanë rezultat. Stas u kthye në Rusi. Ai i tregoi babait të tij atë që i kishte ndodhur në paraburgim: se si një “grup i ndryshëm” ushtarësh rusë ishte përpjekur ta detyronte të luftonte.

“E rrahën dhe më pas e nxorën jashtë sikur do ta qëllonin. E bënë të shtrihej në tokë dhe i thanë të numëronte deri në dhjetë. Ai nuk pranoi. Kështu e rrahën disa herë me pistoletë për kokë. Ai më tha se fytyra e tij ishte e mbuluar me gjak”, vazhdoi rrëfimin babai i ushtarit.

“Pastaj e morën në një dhomë dhe i thanë: “Do të vish me ne, përndryshe do të vrasim. Por më pas dikush tha se do ta merrnin djalin tim për të punuar në depo”.

Stas ishte një oficer në shërbim kur Rusia nisi pushtimin e Ukrainës në shkurt. Presidenti Vladimir Putin premtoi se vetëm ushtarët profesionistë do të merrnin pjesë në “operacionin e tij special ushtarak”.

Por në shtator gjithçka kishte ndryshuar. Presidenti njoftoi atë që ai e quajti një “mobilizim të pjesshëm”, duke futur qindra mijëra qytetarë rusë në forcat e armatosura.

Shumë nga trupat e sapomobilizuara u ankuan se po dërgoheshin në një zonë lufte pa pajisje të mjaftueshme ose trajnim adekuat. Nga Ukraina ka pasur raporte të shumta për trupat ruse të mobilizuara që janë arrestuar – në disa raste, janë mbyllur në qeli dhe bodrume – për refuzimin e kthimit në vijën e frontit.

“Është një mënyrë për t’i bërë njerëzit të kthehen në atë gjakderdhje”, thotë Elena Popova nga Lëvizja Ruse e Kundërshtuesve të Ndërgjegjes.

“Qëllimi i komandantëve është të mbajnë ushtarët atje poshtë. Komandantët njohin vetëm dhunën dhe frikësimin. Por ju nuk mund t’i detyroni njerëzit të luftojnë”, shtoi ajo

Për disa rusë, refuzimi i kthimit në vijën e parë mund të jetë një qëndrim moral. Por ka një shpjegim më të zakonshëm.

“Një arsye tjetër është mënyra se si po trajtohen. Ata kanë kaluar kohë në llogore, duke u ftohur dhe të uritur, por kur kthehen ata thjesht u bërtasin dhe shahen nga komandantët e tyre”, tha ndër tjera Popova.

Autoritetet ruse hedhin poshtë raportet për ushtarët e zhgënjyer dhe qendrat e paraburgimit, duke i cilësuar si “lajme të rreme”.

“Ne nuk kemi asnjë kamp apo objekt burgimi, apo të ngjashme [për ushtarët rusë]”, insistoi Putin në fillim të këtij muaji.

“Këto janë të gjitha marrëzi dhe pretendime të rreme dhe nuk ka asgjë për t’i mbështetur ato”, shtoi presidenti rus.

“Ne nuk kemi asnjë problem me largimin e ushtarëve nga pozicionet luftarake”, vazhdoi kreu i Kremlinit.

“Në një situatë kur ka granatime ose bie bomba, të gjithë njerëzit normalë nuk mund të mos reagojnë ndaj saj, qoftë edhe në nivelin fiziologjik. Por pas një periudhe të caktuar përshtatjeje, burrat tanë luftojnë shkëlqyeshëm”, shtoi ai

Andrei, një toger rus, pushoi së luftuari. I vendosur në Ukrainë në korrik, Andrei u fut në paraburgim për refuzimin e kryerjes së urdhrave. Ai arriti të kontaktojë nënën e tij Oksana në Rusi, për t’i treguar asaj se çfarë po ndodhte.

“Ai më tha se kishte refuzuar t’i çonte njerëzit e tij në një vdekje të sigurt”, thotë Oxana.

“Si oficer ai e kuptoi se nëse do të shkonin përpara, nuk do të dilnin të gjallë. Për këtë e dërguan djalin tim në një qendër paraburgimi. Më pas mora një mesazh duke thënë se ai dhe katër oficerë të tjerë ishin futur në një bodrum. Ata nuk janë parë për pesë muaj”, shtoi e ëma e tij.

“Më vonë më thanë se ndërtesa ku ata ishin, ishte granatuar dhe se të pesë burrat ishin zhdukur. Ata thanë se nuk ishte gjetur asnjë mbetje. Statusi i tyre zyrtar i zhdukur në veprim. Nuk ka kuptim. Është absurde. Mënyra e trajtimit të djalit tim ishte jo vetëm i paligjshëm, por edhe çnjerëzor”, tha për fund ajo