Beograd/Moskë – Një tjetër përplasje diplomatike është ndezur mes Serbisë dhe Rusisë, pas një deklarate të publikuar më 23 qershor nga Shërbimi i Inteligjencës së Jashtme të Rusisë (SVR), ku Beogradi akuzohet se po furnizon ushtrinë ukrainase me municion dhe pjesë armësh, në mënyrë indirekte përmes vendeve anëtare të NATO-s.

Sipas njoftimit të SVR-së, municioni i prodhuar në fabrikat serbe të mbrojtjes, veçanërisht për sisteme të rënda dhe me rreze të gjatë veprimi, po u dërgohet vendeve të NATO-s në formën e seteve të çmontuara, të cilat më pas montohen në Çeki dhe Bullgari dhe përfundojnë në Ukrainë.

“Kjo i mundëson Kievit që formalisht të pranojë pajisje që, në atë fazë, nuk janë më serbe”, thuhet në komunikatën zyrtare të inteligjencës ruse.

SVR përmend konkretisht fabrikën “Krushik” në Valevo, e cila dyshohet se i ka shitur sete për montimin e raketave 122 mm për sistemin “Grad” kompanisë çeke “Policske Strojirny”, si dhe kompaninë serbe “Eling”, që thuhet se i ka dërguar raketa dhe mina 120 mm kompanisë bullgare “EMKO”.

Në deklaratë theksohet se “prodhueseit serbë janë të vetëdijshëm për destinacionin përfundimtar të municionit”, ndërsa SVR citon edhe një mirënjohje të supozuar nga pala ukrainase për “kontributin në gatishmërinë luftarake”.

Vuçiq: “Nuk kemi kontroll mbi destinacionin final”

Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, reagoi po më 23 qershor, duke mohuar përfshirjen direkte të Beogradit në furnizimin e Ukrainës me armatim. Ai deklaroi se Serbia ka ndaluar eksportin e municionit, duke shtuar se “e vetmja mënyrë për të shmangur keqkuptimet është që i gjithë municioni të shkojë vetëm në depot tona ushtarake”.

“Kur shfaqet në Ukrainë, të dyja palët ankohen. Ne nuk e dërgojmë drejt Ukrainës, por s’mund të kontrollojmë se ku përfundon më pas”, tha Vuçiq.

Megjithatë, Serbia nuk ka publikuar raporte të detajuara mbi licencat për eksport të armëve në vitet e fundit, duke lënë një hapësirë të madhe për spekulime dhe presion ndërkombëtar.

Moska: Nuk është hera e parë

Ky nuk është rasti i parë kur Moska akuzon Beogradin për furnizim të Ukrainës me armatim. Më 28 maj, SVR publikoi një deklaratë të ngjashme, duke e akuzuar Serbinë se, pavarësisht pozicionit neutral të deklaruar, ka vazhduar eksportet përmes vendeve të treta.

Ndërkohë, mediat ndërkombëtare dhe hetimet investigative kanë raportuar në të kaluarën për prani të armatimit serb në frontin ukrainas, të gjurmuar përmes serive prodhuese dhe rrugëve të ndërmjetme.

Një balancë e vështirë gjeopolitike

Serbia, një vend që ruan lidhje të ngushta historike me Rusinë, por njëkohësisht aspiron integrimin në Bashkimin Evropian, përballet me sfida të mëdha diplomatike në ruajtjen e neutralitetit të deklaruar, sidomos në kontekstin e luftës në Ukrainë dhe tensioneve në Lindjen e Mesme.

Deklaratat kontradiktore dhe mungesa e transparencës rreth destinacionit final të armatimit serb pritet të shtojnë presionin ndërkombëtar mbi qeverinë e Vuçiqit, ndërsa industria serbe e mbrojtjes mbetet një ndër sektorët më fitimprurës të ekonomisë së vendit.