Serbia ka një vend të garantuar në tryezën evropiane, por për ta zënë këtë vend, i duhet të zgjedhë mes Perëndimit dhe Lindjes. Mesazhet që zyrtarët evropianë përcollën gjatë vizitës së tyre në Beograd ishin të qarta: Bashkimi Evropian mbetet një mundësi reale për Serbinë, por vetëm nëse përmbush standardet dhe angazhimet e kërkuara.
Përfaqësuesja e re e lartë për Politikën e Jashtme dhe Sigurinë të BE-së, Kaja Kallas, zhvilloi një vizitë të veçantë në kryeqytetin serb, duke zgjedhur të mbajë një konferencë shtypi të pavarur, ndryshe nga praktikat e zyrtarëve të mëparshëm evropianë. Ministri serb për Integrimin Evropian, Nemanja Staroviç, sqaroi se kjo ishte një kërkesë e posaçme nga zyra e Kalas. “Më e rëndësishme është të përqendrohemi te mesazhet. Serbia ka hyrë tashmë në sistemin SEPA dhe kjo do të sjellë përfitime të prekshme për qytetarët tanë nga maji 2026,” u shpreh ai.
Pavarësisht toneve optimiste, në horizont nuk mungojnë tensionet. Udhëtimi i Presidentit serb Aleksandar Vuçiç në Moskë më 9 maj ka ndezur polemika. Eksperti i marrëdhënieve ndërkombëtare, Aleksandar Mitiç, e mbrojti këtë veprim si një vendim sovran, të bazuar në interesa kombëtare. “Federata Ruse nuk është vetëm pjesë e së kaluarës për ne. Ajo është partneri ynë strategjik për çështje si Kosova dhe Bosnja,” tha ai, duke pranuar se kjo nuk përputhet me pritshmëritë e Brukselit.
Ish-ambasadorja e Serbisë në OSBE, Branka Latinoviç, e cilësoi qëndrimin serb si “ulje në dy karrige”, një strategji e paqëndrueshme në afat të gjatë. Sipas saj, Serbia nuk po përputhet jo vetëm me qëndrimet e BE-së për Rusinë dhe Kinën, por edhe për çështje më të largëta si Izraeli apo Kongo. “Ky mos-pajtueshmëri nuk ka më justifikim. Edhe vendet e tjera të rajonit i kanë harmonizuar qëndrimet me BE-në në masë të plotë,” theksoi Latinoviç.
Përkundër këtyre kritikave, ministri Staroviç nënvizoi se përputhshmëria e Serbisë me politikën e jashtme të BE-së kap vlerën mbi 90%, përjashtuar qëndrimin për Rusinë. Megjithatë, sfidat janë të shumta.
Mitiç identifikon katër pengesa kryesore në rrugën integruese të Serbisë: sundimi i ligjit (Kapitulli 23), marrëdhëniet me Kosovën (Kapitujt 31 dhe 35) dhe lodhja nga zgjerimi e vetë BE-së. “Problemet tona janë të ndryshme nga kandidatët e tjerë. Çështja e Kosovës mbetet ndarja më e madhe,” shton ai.
Ligjet për median janë një tjetër fushë kritike. Staroviç theksoi se qeveria është e angazhuar për të përmbushur standardet deri në korrik, me shpresën për të hapur Grupin Negociues 3. Por Latinoviç kritikoi qasjen e njëanshme të shumicës parlamentare, e cila, sipas saj, injoron rekomandimet e palëve të tjera për arsye politike.