Kampi i Gjadrit ka tërhequr vëmendjen e mediave ndërkombëtare. “The Guardian” ka shkruar një tjetër artikull në lidhje me kampin e emigrantëve. Prestigjiozja britanike shkruan se kur Italia hapi qendrat e emigrantëve në Shqipëri në tetor, plani ishte i qartë: 3,000 njerëz në muaj që u përgjuan në ujërat italiane do të shqyrtonin kërkesat e tyre për azil përtej kufijve të Italisë, të monitoruara nga oficerët e policisë italiane. Dy muaj më vonë, gazetarët shqiptarë që paraqiteshin si turistë u kapën me disa nga ata oficerë që qëndronin në një hotel me 5 yje me një pishinë dhe spa në Shëngjin, porti shqiptar që strehon qendrën e emigrantëve.
“Kemi ardhur këtu për punë, jemi sigurimi i qendrës së emigrantëve, por nuk ka emigrantë në ambiente, ata janë transferuar në Itali,” tha një oficer italian. “Jemi vetëm ne këtu. Ne paguhemi për të vepruar si turistë: mëngjes, darkë dhe sauna, të gjitha falas – paguan qeveria italiane.” Objektet në Shëngjin ku u dërguan në punë janë bosh. Ajo që ishte paraqitur nga Komisioni Evropian si një model i ri për mbajtjen e emigrantëve jashtë BE-së, i themeluar pasi gjyqtarët italianë e vendosën të paligjshme mbajtjen e njerëzve të përgjuar në det në Shqipëri përpara se t’i riatdhesonin në vende, si Bangladeshi dhe Egjipti, të konsideruara “të sigurta” nga Roma, ka dështuar. Vetëm 24 azilkërkues janë dërguar ndonjëherë në Shqipëri dhe asnjë nuk ka mbetur atje. Pesë kaluan më pak se 12 orë në një qendër paraburgimi, ndërsa pjesa tjetër qëndroi për pak më shumë se 48 orë.
Në një kohë kur Italia po përpiqet të balancojë buxhetin e saj, duke shkurtuar fondet për arsimin, shëndetin dhe sigurimet shoqërore, partitë opozitare e kanë quajtur marrëveshjen midis Romës dhe Tiranës, e cila do të kushtojë rreth 1 miliardë euro për pesë vjet, një fatkeqësi “financiare”. Oficerët e policisë italiane të regjistruar fshehurazi nga televizioni shqiptar janë mes disa dhjetëra që kanë mbetur në Shqipëri. Në nëntor, rreth 50, së bashku me dhjetëra punonjës socialë, u kthyen në shtëpi kur doli në dritë se objektet ishin bosh.
Në fund të nëntorit, e përditshmja kombëtare Domani zbuloi se një tjetër qendër paraburgimi shqiptare, në Gjadër, e destinuar për të strehuar azilkërkuesit, ishte pushtuar nga qen endacakë të birësuar nga 15 oficerët e burgut të vendosur atje. “Oficerët e burgut kanë ndjekur nevojat e qenve me dashuri dhe durim, duke u siguruar atyre ushqim, ujë, kujdes të përditshëm mjekësor dhe mbi të gjitha, një mjedis të sigurt dhe të dashur,” thuhet pas vizitës në qendër.
Sikleti i qeverisë italiane lidhur me skemën, e sulmuar nga partitë opozitare si një “dështim i plotë”, ka provokuar një grindje midis autoriteteve dhe gjyqtarëve, të cilët janë akuzuar nga partitë e ekstremit të djathtë për pengim të projektit pasi mbështetën një vendim të 4 tetorit nga gjykata evropiane e drejtësisë se një vend jashtë bllokut nuk mund të shpallet i sigurt nëse i gjithë territori i tij nuk konsiderohet i sigurt.
Muaj përpara se të nënshkruhej marrëveshja mes kryeministres së Italisë, Giorgia Meloni dhe homologut të saj shqiptar, Edi Rama, OJQ të shumta, akademikë dhe ekspertë kishin ngritur dyshime nëse ajo mund të konsiderohej njerëzore apo edhe e ligjshme sipas ligjit ndërkombëtar. Disa shtete evropiane kanë propozuar zgjidhje të ngjashme me marrëveshjen e Italisë me Shqipërinë që nga viti 1993, me propozimet e tyre të refuzuara.
Italia ka treguar se iniciativa është në pritje pasi ajo kërkon një zgjidhje që nuk shkel ligjet ndërkombëtare humanitare. “Qendrat për emigrantët në Shqipëri do të funksionojnë, edhe nëse më duhet të kaloj çdo natë atje nga tani deri në fund të mandatit të qeverisë italiane”, këmbënguli Meloni.
Besueshmëria e kryeministres është në rrezik pasi qeveria e saj e ka bërë emigracionin një çështje qendrore të fushatës dhe ka kritikuar paraardhësit për shpenzimin e parave publike për menaxhimin e krizës së migracionit. (Transporti në rrugë detare me një anije ushtarake italiane për tetë burra që mbërritën në Shqipëri kushtoi 250,000 € – më shumë se 31,000 € për person.) “Pse duhet t’i hedhim kështu paratë e italianëve? Pse të lëmë forcat e rendit me pushime në Shqipëri kur kemi nevojë për personel në qytetet tona?” Matëo Renzi, kreu i partisë opozitare Italia Viva dhe një ish-kryeministër kërkuan, duke propozuar që të burgosurit shqiptarë në Itali të zhvendosen në objektet në Shqipëri. “Marrëveshja e migracionit në Shqipëri është një nga farsat më të mëdha në historinë tonë,” shtoi ai, “Ka kushtuar një miliard euro dhe po shërben si strehë për qentë”.
