Bashkimi Evropian vazhdon të mbështesë zgjidhjen “me dy shtete” për të arritur paqen në Lindjen e Mesme, pavarësisht luftës aktuale mes Hamasit dhe Izraelit. BE-ja mbështet krijimin e shtetit të Izraelit dhe shtetit palestinez, siç u përcaktua në marrëveshjet e Oslos para më shumë se 30 vjetësh.
Në takimin e ministrave të Jashtëm të BE-së të hënën (27 maj 2024), Josep Borrell, përfaqësuesi i lartë i BE-së për Politikën e Jashtme, rikujtoi se zyrtarisht BE-ja i qëndron “zgjidhjes me dy shtete”. Ai theksoi se kjo zgjidhje po bëhet gjithnjë e më e vështirë për t’u arritur dhe se kriza humanitare në Rripin e Gazës ka tani prioritet. Sipas Borrell, angazhimi më i madh është i nevojshëm për një zgjidhje afatgjatë politike.
### Njohja e Palestinës si shtet
Aktualisht, të gjitha vendet anëtare të BE-së e njohin shtetin e Izraelit, ndërsa territoret palestineze njihen vetëm nga nëntë vende. Spanja dhe Irlanda janë vendet më të reja që kanë njohur shtetin palestinez, të përbërë nga Bregu Perëndimor, Jeruzalemi Lindor dhe Rripi i Gazës. Malta dhe Sllovenia kanë bërë të ditur se do të njohin Palestinën si shtet në momentin e duhur. Belgjika ka vendosur të mos njohë ende territoret palestineze si shtet. Vendet lindore të BE-së, si Polonia dhe Bullgaria, e kanë njohur Palestinën si shtet që në fund të viteve ’80.
### Roli i BE-së dhe sfidat aktuale
Shumica e vendeve të BE-së, përfshirë Gjermaninë dhe Francën, presin që të njohin një shtet palestinez kur të sundojë paqja dhe kur edhe Izraeli ta bëjë këtë hap. Megjithatë, qeveria e kryeministrit izraelit, Benjamin Netanyahu, ka refuzuar zgjidhjen me dy shtete edhe para luftës aktuale kundër
Hamasit. Nga ana tjetër, Hamasi refuzon të njohë ekzistencën e shtetit të Izraelit dhe ka shpallur si qëllim shfarosjen e tij.
Ministri i Jashtëm italian, Antonio Tajani, deklaroi se BE-ja mbështet krijimin e një shteti palestinez, por theksoi se ai duhet të njohë Izraelin dhe të njihet nga Izraeli. “Me siguri nuk mund të ketë shtet palestinez që drejtohet nga Hamasi, që është një organizatë terroriste,” tha Tajani, i cili aktualisht drejton grupin e shtatë vendeve më të industrializuara, G7.
Tensionet dhe përpjekjet për ndërprerje të luftimeve
Ministrat e Jashtëm të BE-së ranë dakord në takimin e Brukselit se, përpara se të fillojë një angazhim serioz për zgjidhjen me dy shtete, duhet të marrë fund konflikti i përgjakshëm mes Hamasit dhe Izraelit. Ministrja e Jashtme gjermane, Annalena Baerbock, kërkoi sërish një ndërprerje humanitare të luftimeve në Gaza për të lehtësuar vuajtjet e popullit të zonës dhe të pengjeve të marra nga Hamasi. Pas sulmit terrorist të Hamasit kundër Izraelit, gjatë të cilit u vranë 1200 vetë dhe u morën 250 pengje, ushtria izraelite ka filluar një aksion të zgjeruar ushtarak për të shkatërruar pozicionet e Hamasit në Rripin e Gazës.
Ndikimi i Gjykatës Ndërkombëtare dhe reagimi i Izraelit
Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (ICJ) vendosi të premten që Izraeli duhet të ndalojë menjëherë ofensivën e tij në Rafah dhe të lejojë ndihmat humanitare të hyjnë pa pengesa. Josep Borrell shprehu kritika të ashpra ndaj qeverisë izraelite për injorimin e udhëzimeve të Gjykatës Ndërkombëtare. Ai theksoi se masat e përkohshme të Gjykatës janë të detyrueshme dhe duhet të zbatohen.
Ministrja e Jashtme gjermane, Baerbock, deklaroi se e drejta ndërkombëtare vlen për të gjithë dhe se luftimet izraelite duhet të respektojnë këtë parim. Ajo vuri në dukje se edhe Hamasi shkel të drejtën ndërkombëtare duke i fshehur pozicionet e veta në mesin e popullsisë civile dhe instrumentalizuar njerëzit në Rafah.
Përfundimi dhe qëndrimi i BE-së
Josep Borrell, përfaqësuesi i lartë i BE-së për Politikën e Jashtme, kritikoi qeverinë izraelite për refuzimin e udhëzimeve të Gjykatës Ndërkombëtare dhe theksoi se akuza e antisemitizmit kundër kryeprokurorit të Gjykatës nuk mund të pranohet. Ai kërkoi që vendimet e Gjykatës të trajtohen me respekt dhe të zbatohen në praktikë.
Në përgjithësi, BE-ja mbetet e përkushtuar ndaj zgjidhjes “me dy shtete” si një rrugë e qëndrueshme për paqe në Lindjen e Mesme, por përballja me realitetin e dhunës dhe krizës humanitare kërkon përpjekje të vazhdueshme dhe bashkëpunim ndërkombëtar.
