Kryeministrja e Italisë, Giorgia Meloni, ka deklaruar se Qeveria e saj është në proces të miratimit të një ligji të ri që synon të kapërcejë një vendim gjykate, i cili rrezikon të bllokojë marrëveshjen shumëmilionëshe me Shqipërinë, e cila ka për qëllim frenimin e ardhjeve të emigrantëve. Qëllimi i këtij dekreti të ardhshëm është të hartojë një listë të re të vendeve të sigurta, e cila mund të përditësohet çdo gjashtë muaj, si dhe të lejojë një gjykatë të Apelit të rishqyrtojë vendimet që urdhërojnë transferimin e azilkërkuesve në Itali. Qeveria e Melonit shpreson që me këtë veprim të lidhë vendimin e magjistratëve me dekretet e saj, duke e bërë më të lehtë zbatimin e politikave të saj për emigracionin, dhe jo me ligjet ndërkombëtare.

Të premten, një gjykatë në Romë vendosi të kthejë në Itali 12 azilkërkuesit e fundit që mbahen në qendrën e re të migracionit italian në Shqipëri. Ky vendim ka hedhur dyshime mbi fizibilitetin dhe ligjshmërinë e planeve të Bashkimit Evropian për të eksploruar mënyrat për të krijuar qendra të përpunimit dhe ndalimit të emigrantëve jashtë bllokut, si pjesë e një qasjeje më të ashpër ndaj migracionit. Grupi i individëve, të cilët kishin mbërritur në portin e Shëngjinit nga Lampedusa me një anije ushtarake javën e kaluar, ishte mes 16 personave të transferuar për herë të parë në objektin e caktuar në Gjadër. Ky proces, sipas marrëveshjes mes Melonit dhe kryeministrit shqiptar, Edi Rama, synonte të mbante burra që kapeshin në ujërat ndërkombëtare, teksa tentonin të kalonin nga Afrika në Evropë.

Katër nga 16 burrat u kthyen menjëherë në Itali të enjten, duke përfshirë dy të mitur dhe dy që u konsideruan si të pambrojtur. Të 12 individët e mbetur, për të cilët gjyqtarët e Romës urdhëruan të transferoheshin në Itali, u kthyen përmes portit të Barit të shtunën, duke e kthyer këtë rast në një goditje për Melonin dhe duke rrezikuar ta kthejë iniciativën në atë që punonjësit e ndihmës dhe grupet opozitare e kanë cilësuar si një “dështim të plotë” dhe një “fatkeqësi financiare”.

Ministri italian i drejtësisë, Carlo Nordio, sulmoi gjyqtarët, duke theksuar se “përkufizimi i një vendi të sigurt nuk mund të varet nga gjyqësori”. Mosmarrëveshja që ka shkaktuar përplasjen sillet rreth përkufizimit të asaj që përbëjnë “vendet e sigurta” të origjinës për migrantët. 16 azilkërkuesit vinin nga Egjipti dhe Bangladeshi, vende të cilat Italia i konsideron të sigurta, dhe për këtë arsye, sipas qeverisë, ata duhet të ishin riatdhesuar në vendet e tyre të origjinës. Megjithatë, gjyqtarët urdhëruan transferimin e tyre në Itali, duke përmendur se burrat mund të rrezikoheshin nga dhuna nëse riatdhesoheshin, duke mbajtur në fuqi vendimin e 4 tetorit të Gjykatës Evropiane të Drejtësisë, të cilin duket se qeveria italiane e kishte anashkaluar.

Si rregull i përgjithshëm, ligji i BE-së ka përparësi ndaj ligjeve kombëtare konfliktuale. Gjykata e BE-së e bëri të qartë se një vend jo plotësisht i sigurt nuk mund të konsiderohet i sigurt, duke theksuar se gjendja e pasigurisë, edhe nëse kufizohet në një pjesë të caktuar të vendit, si një rajon i caktuar, mund të çojë në konsiderimin e të gjithë vendit të pasigurt.

Mosmarrëveshja mes gjyqtarëve dhe qeverisë u përshkallëzua më tej të dielën, kur Meloni publikoi pjesë në rrjetet sociale të një letre të dërguar nga një prokuror për një grup që përfshin gjyqtarë. Në të, gjykatësi Marco Patarnello paralajmëroi se Meloni ishte “më e fortë dhe shumë më e rrezikshme” se ish-kryeministri Silvio Berlusconi, i cili u përball me probleme të shpeshta ligjore dhe që sulmonte në mënyrë të përsëritur gjyqësorin. Politikanët e krahut të djathtë thanë se letra vërtetonte njëanshmërinë ligjore kundër qeverisë.

Kritikët vunë në dukje megjithatë se Meloni nuk postoi pjesën tjetër të tekstit, në të cilin Patarnello shprehej se “ne nuk duhet të përfshihemi në opozitë politike, por duhet të mbrojmë juridiksionin dhe të drejtën e qytetarëve për një gjyqësor të pavarur”. Të hënën, presidenti i sindikatës së gjyqësorit, Giuseppe Santalucia, tha se “ne nuk jemi kundër qeverisë; do të ishte absurde të mendohej se gjyqësori, një institucion i vendit, është kundër një institucioni të vendit si pushteti politik”.