Pavarësisht progresit shkencor të 15 viteve të fundit në trajtimin dhe parandalimin e goditjeve në tru, statistikat globale kanë vlerësuar se 1 në 4 të rritur mbi moshën 25 vjeç do të pësojë goditje në tru gjatë jetës së tyre.
Në veçanti, më shumë se 12 milionë njerëz në mbarë botën do të pësojnë goditjen e tyre të parë këtë vit dhe 6.5 milionë njerëz do të vdesin prej saj, sipas Organizatës Botërore të Strokeve. Vetëm në SHBA, goditja në tru është shkaku i 5-të kryesor i vdekjeve dhe shkaku kryesor i paaftësisë, sipas Shoqatës Amerikane të Strokeve.
“Sa më shpejt të mund të rivendosim rrjedhën e gjakut në tru, aq më të mira do të jenë rezultatet për pacientin,” thekson Dr. James Meschia, një neurolog në klinikën Mayo në Florida.
Llojet e goditjeve
Ka dy shkaqe kryesore të një goditjeje në tru. Forma e saj më e zakonshme, goditja ishemike, e cila përbën 87% të episodeve, ndodh kur një enë gjaku që çon gjakun në tru bllokohet. Pjesa e mbetur prej 13%, goditjet hemorragjike, shkaktohen kur ka gjakderdhje në tru ose nga këputja e një arterie që çon në tru.
Shenjat paralajmëruese
“Një goditje është një sulm në tru,” vëren Dr. Kelly Flemming, një neurolog në klinikën Mayo në Rochester. “Kjo është arsyeja pse ne inkurajojmë të gjithë të njohin shenjat e një goditjeje dhe të thërrasin ndihmë menjëherë.”
Çrregullime të papritura të ekuilibrit ose koordinimit, shikimi i paqartë ose diplopia, ose rënia e fytyrës në njërën anë dhe pamundësia për të ngritur të dy krahët pa rënë një ose të dy, dhe vështirësia në të folur janë simptoma treguese që shkaktojnë një goditje në tru. Me shfaqjen e një ose më shumë simptomave, ekspertët rekomandojnë të telefononi menjëherë një ambulancë.
“Koha është një nga faktorët kryesorë që ndikon në efektivitetin e trajtimeve të tilla si ilaçet për mpiksjen e mpiksjes. Nëse e jepni ilaçin shumë vonë, mund ta përkeqësoni gjendjen. Nëse e administroni herët, gjendja e personit mund të përmirësohet shumë dhe mund të reduktohet deficiti i goditjes në tru”, thekson Dr. James Meschia.
Si lidhet ai me gripin?
Një studim i botuar në Stroke zbuloi se, në mesin e një grupi njerëzish të shtruar në spital për arsye të ndryshme, ata që zhvilluan një sëmundje të ngjashme me gripin brenda një muaji pas shtrimit në spital kishin 38 për qind më shumë gjasa për të pasur një goditje, krahasuar me ata që nuk kishin një sëmundje të ngjashme. Por vaksinimi i gripit brenda një viti përpara shtrimit në spital uli rrezikun e një personi për goditje në tru me 11%.
Si të kapni episodin
Ka masa parandaluese që mund t’i zbatojmë çdo ditë, si kontrolli i presionit të gjakut, shmangia apo edhe ndalimi i pirjes së duhanit , ngrënia e një diete të shëndetshme, ulja e kolesterolit dhe ushtrimet e shpeshta me një intensitet të moderuar për të paktën 150 minuta në javë.
