Festa e Vitit të Ri ka një histori të pasur dhe të shumëllojshme që shtrihet për mijëra vjet, dhe kremtimi i saj ka variuar në kultura të ndryshme. Pavarësisht se data ka ndryshuar për shumicën e kulturave, festa e Vitit të Ri ka pasur rëndësi simbolike dhe ka shërbyer për rinovimin dhe shpresën për vitin që vjen.
Origina dhe Traditat e Vitit të Ri
•Mesopotamia dhe Babilonia: Festimi i Vitit të Ri daton që nga periudha e lashtë e Mesopotamisë, ku Akitu ishte festa më e madhe, që shënonte fillimin e vitit me hënën e re pas ekuinoksit të pranverës.
•Egjiptianët dhe Fenikasit: Ata festonin në ekuinoksin e vjeshtës, ndërsa persët e lashtë e lidhën fillimin e vitit me ekuinoksin e pranverës.
•Grekët dhe Romakët: Grekët e lashtë e lidhën fillimin e vitit me solsticin e dimrit, ndërsa romakët, në kalendarin e Republikës Romake, fillonin vitin më 1 mars. Pas vitit 153 para Krishtit, data e Vitit të Ri u vendos në 1 janar.
Kalendari Gregorian dhe Adoptimi i 1 Janarit
•Kalendari Julian (i përdorur pas vitit 46 p.K.) vendosi 1 janarin si fillim të vitit, një praktikë që u pasua më vonë nga kalendari gregorian i vitit 1582, që e rivendosi 1 janarin si datën e Vitit të Ri në shumicën e vendeve evropiane.
Viti i Ri në Kultura të Ndryshme
•Kalendari Hebre: Viti i Ri në kalendarin hebre fillon me Rosh Hashana, që bie midis 6 shtatorit dhe 5 tetorit.
•Kalendari Mysliman: Vitin e Ri mysliman e festojnë me Muharrem, që është një muaj i kalendarit hënor.
•Nevruzi: Festimi i vitit të ri zoroastrian, Nevruzi, është një festë kulturore që mbahet në Iran dhe në shumë pjesë të Lindjes së Mesme.
•Viti i Ri Kinez: Festa e Vitit të Ri Kinez festohet në fund të janarit ose fillim të shkurtit, duke pasur ndikime të mëdha kineze dhe aziatike.
Tradita të Tjera
Në disa vende, “këmba e parë” që kalon pragun është e rëndësishme, si një simbol i fatit dhe të mirave që mund të vijnë gjatë vitit. Kjo traditë vërehet kryesisht në vendet mesdhetare, si dhe në Skoci dhe disa pjesë të Anglisë veriore.
Ky shumëllojshmëri traditash dhe ritualesh tregon rëndësinë universale të festës së Vitit të Ri, e cila vazhdon të jetë një ngjarje e madhe dhe një mundësi për të shprehur dëshira për një vit të mbarë.