Koalicioni qeveritar në Gjermani, i përbërë nga SPD (Socialdemokratët), Të Gjelbrit dhe FDP (Partia Liberale), ka përfunduar pas një krize të thellë politike të shkaktuar nga mosmarrëveshjet e thella për politikën ekonomike të vendit. Ky koalicion u shpërbë më 6 nëntor 2023, për shkak të dallimeve të mëdha mes partnerëve të koalicionit në lidhje me mënyrën e duhur për ta ringjallur ekonominë gjermane, e cila po kalon një periudhë të vështirë.
Kancelari Olaf Scholz propozoi një dokument në mbledhjen e komisionit të koalicionit që kërkonte të pranohej se Gjermania po ndodhej në një situatë emergjente. Ky dokument, i cili kërkonte miratimin e një borxhi të madh, do të lejonte që qeveria të shkelte kufizimet kushtetuese të borxhit në rastet e krizës. Propozimi i Scholz kërkonte që një pjesë e borxhit të përdorej për të mbështetur Ukrainën dhe për të stimuluar ekonominë gjermane. Në këtë kontekst, tre miliardë euro do të përdorej për ndihmën për Ukrainën, nga një total borxhi prej 15 miliardë eurosh.
Megjithatë, ky propozim u përball me një kundërshtim të fortë nga Christian Lindner, ministri i Financave nga FDP, i cili paraqiti një propozim tjetër më të ashpër, duke kërkuar shkurtime drastike në shpenzimet publike dhe ulje taksash. Lindner kërkoi që shteti të ndjekë një politikë ekonomike më të rreptë dhe të përmbahej nga krijimi i borxhit shtesë. Ky propozim shkaktoi një përplasje të hapur mes partnerëve të koalicionit dhe çoi në dështimin e negociatave për kompromis.
Përplasjeve politike u shtua tensioni kur kancelari Scholz vendosi të shkarkonte Lindner, duke e akuzuar atë për bllokimin e ligjeve të rëndësishme dhe për ndjekjen e politikave partiake të ngushta. Scholz e kritikoi Lindner për veprime që nuk kishin të bënin me përmbajtjen e ligjeve dhe për refuzimin e ofertave të shumta për kompromis, duke e quajtur këtë sjellje të papërgjegjshme në një kohë kur vendi përballej me një krizë ekonomike.
Ky veprim i kancelarit çoi në largimin e dy ministrave të tjerë të FDP-së nga qeveria dhe në përshkallëzimin e krizës qeveritare. Në këtë mënyrë, koalicioni i qeverisë gjermane, i cili kishte qenë tashmë i papopulluar për shkak të fërkimeve të shumta publike, shpërbëhej dhe situata politike në Berlin u bë më e pasigurt. Për shumë gjermanë, ky ishte një moment i rëndësishëm lehtësimi, pasi ata e kishin perceptuar qeverinë si të bllokuar dhe të paaftë të merrte vendime të nevojshme.
Në sondazhet më të fundit, SPD ka mbajtur një mbështetje të qëndrueshme prej rreth 16%, ndërsa FDP ka pasur një mbështetje më të ulët, që luhatet midis 3-5%. Pavarësisht nga ky lehtësim për disa, shumë gjermanë ishin të tronditur nga zhvillimet, duke pasur parasysh përmbushjen e një periudhe të pasigurt dhe të pasur me konflikte të brendshme, që mund të çonin në zgjedhje të parakohshme.
Kancelari Scholz tani ka paralajmëruar se do të kërkojë një votëbesim në Parlament më 15 janar 2024. Nëse ai e humb këtë votëbesim, Bundestagu do të shpërndahet dhe Gjermania do të mbajë zgjedhje të parakohshme brenda 60 ditëve. Deri atëherë, Scholz ka deklaruar se do të përpiqet të miratojë disa projekte ligjore, si reforma e pensioneve dhe miratimi i rregullave evropiane për azilin, duke kërkuar mbështetje nga partitë e tjera për të realizuar këto projekte.
Të Gjelbrit dhe SPD mbështesin krijimin e borxhit shtesë për të përballuar krizën ekonomike, ndërsa FDP është kundër dhe mbron politikat e kursimit. Ky ndarje e qartë ideologjike ka thelluar përçarjet mes partnerëve të koalicionit, dhe ka rritur tensionet që mund të ndikojnë në zgjedhjet e ardhshme.
Në këtë moment, përpara se të zhvillohen zgjedhje të parakohshme, Scholz mund të përpiqet të krijojë një koalicion të ri qeveritar, pa kaluar përmes zgjedhjeve. Megjithatë, shumë politikanë të opozitës, përfshirë CDU/CSU, kanë kërkuar që zgjedhjet të mbahen sa më shpejt. Sondazhet tregojnë se 65% e gjermanëve duan zgjedhje më të hershme.
Megjithatë, për të detyruar zgjedhje të parakohshme, duhet një “mocion konstruktiv mosbesimi”, sipas Kushtetutës së Gjermanisë, i cili kërkon që një kancelar të ri të zgjidhet nga Parlamenti me shumicë absolute, diçka që në Bundestagun aktual duket e pamundur të ndodhë.
Përveç ndikimit të brendshëm, kriza politike në Gjermani ka krijuar pasiguri edhe në aspektin e politikës ndërkombëtare. Si kancelari Scholz ashtu edhe ministrja e Jashtme, Annalena Baerbock, janë ende në detyrë dhe do të vazhdojnë të drejtojnë politikat e jashtme dhe mbështetjen për Ukrainën, pavarësisht krizës politike që po kalon vendi. Rregullat e qeverisë gjermane mund të ndihmojnë për të menaxhuar situatën dhe për të garantuar që politikat e miratuara të zbatohen, pavarësisht pasigurisë politike në Berlin.
