Në vitin 2024, përdorimi i parasë fizike dhe kartave të pagesës në Shqipëri vazhdon të shënojë zhvillime të rëndësishme, sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë. Ky fenomen pasqyron një ekuilibër mes traditës së përdorimit të parasë cash dhe një tendence në rritje drejt përdorimit të metodave elektronike të pagesës.

Rritja e Kartave të Pagesës

Një prej trendeve më të spikatura të këtij viti është zgjerimi i përdorimit të kartave bankare për transaksionet e përditshme. Sipas Bankës së Shqipërisë, numri i kartave aktive në treg ka pësuar një rritje të qëndrueshme, duke arritur një shifër mbi 1.5 milion karta aktive në qarkullim. Rritja e pagesave me karta të debitit dhe kreditit është pasojë e lehtësimit të përdorimit të pajisjeve elektronike për pagesa, si POS terminalët dhe shërbimet online banking.

Në veçanti, një faktor kyç për përhapjen e përdorimit të kartave është investimi i vazhdueshëm nga ana e bankave në edukimin e përdoruesve për përfitimet e metodave elektronike të pagesës. Për këtë arsye, shqiptarët kanë filluar të kryejnë gjithnjë e më shumë blerje dhe pagesa online, duke kontribuar në një rënie të varësisë nga paraja fizike.

Paraja Cash, Ende Dominante

Megjithëse përdorimi i kartave ka shënuar një rritje të konsiderueshme, paraja fizike vazhdon të ketë një rol të rëndësishëm në ekonominë shqiptare. Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se një pjesë e madhe e transaksioneve, veçanërisht në zonat rurale dhe për shuma të vogla, kryhen ende me para cash. Sipas raportit të fundit, mbi 60% e transaksioneve ditore vazhdojnë të kryhen me para fizike, duke dëshmuar prirjen e konsumatorëve për t’u ndier më të sigurt dhe të kontrolluar në menaxhimin e parasë fizike.

Arsye për Rezistencën ndaj Pagesave Elektronike

Ndërsa qytetet kryesore, si Tirana dhe Durrësi, kanë përqafuar më shumë pagesat elektronike, në zonat rurale dhe më të vogla, përdorimi i parasë cash mbetet dominant. Arsyeja kryesore për këtë fenomen lidhet me aksesin e kufizuar në infrastrukturë teknologjike dhe besimin e ulët në sigurinë e sistemeve të pagesave elektronike. Mungesa e njohurive për teknologjinë e re gjithashtu përbën një pengesë për disa grupe të popullsisë, veçanërisht të moshuarit.

Perspektivat e Së Ardhmes

Në perspektivë, Banka e Shqipërisë dhe institucionet financiare po bëjnë përpjekje për të rritur ndërgjegjësimin dhe për të inkurajuar më tej përdorimin e pagesave elektronike. Këto përpjekje përfshijnë përmirësimin e infrastrukturës për pagesa, rritjen e numrit të terminaleve POS dhe përhapjen e shërbimeve të bankingut në celular. Me këto iniciativa, pritet që pjesa e pagesave elektronike të vazhdojë të rritet në vitet në vijim, duke balancuar më tej raportin midis parasë cash dhe kartave.

Megjithatë, duke marrë parasysh strukturën aktuale ekonomike dhe kulturore, paraja fizike pritet të vazhdojë të jetë një mjet i rëndësishëm pagese në Shqipëri për një periudhë të konsiderueshme.