Ngjarjet e fundit që lidhen me Qendrën Spitalore Universitare “Nënë Tereza” (QSUT) në Tiranë kanë nxjerrë në pah një panoramë alarmante të abuzimeve, keqmenaxhimit dhe shkeljeve ligjore në një nga institucionet më të rëndësishme shëndetësore të vendit. Që nga grabitjet e pajisjeve të shtrenjta e deri te zjarret e përsëritura dhe kontratat e dyshimta të ndërtimit, QSUT është kthyer në simbolin e një krize të thellë sistemike në shëndetësinë publike shqiptare.

Vjedhje në heshtje dhe një dëm prej qindra milionë lekësh

Në dhjetor 2022, administrata e QSUT-së dorëzoi në Kontrollin e Lartë të Shtetit (KLSH) dokumente që provonin se dyert e godinës ishin hapur me forcë dhe pajisje të vlefshme ishin vjedhur, duke shkaktuar një dëm prej 218 milionë lekësh (rreth 2.18 milionë euro). Ish-drejtoresha Albana Fico nuk raportoi menjëherë ngjarjen, por vetëm pas katër muajsh e dërgoi çështjen në polici – veprim që ngriti pikëpyetje të mëdha për përgjegjësinë administrative dhe transparencën.

Konkluzionet e KLSH-së: Një sistem nën kontrollin e oligarkisë shëndetësore

KLSH theksoi se QSUT ka qenë pre e një abuzimi sistemik me fondet publike, ku ndërhyrjet politike dhe lidhjet me interesa private kanë çuar në emërime të jashtëligjshme, kontrata të dyshimta dhe shkelje të rënda të ligjit në ndërtimin dhe administrimin e strukturave spitalore. Eksperti i shëndetit publik, Dr. Erion Dasho, e cilësoi situatën si rezultat i një aleance të hershme mes Ministrisë së Shëndetësisë dhe asaj që ai e quajti “oligarkia shëndetësore”.

Zjarri në Urgjencën e Re: 18 milionë euro për një ndërtesë të papërfunduar

Një tjetër skandal shpërtheu më 29 shkurt 2024, kur një zjarr shkatërroi pjesë të godinës së “Urgjencës së Re” në QSUT. Hetimet zbuluan se ndërtimi ishte bërë pa një projekt të detajuar teknik dhe pa zbatim të standardeve të sigurisë. Pavarësisht se ishte ende në periudhën e garancisë, QSUT kontraktoi një kompani të dytë për riparime me një kosto shtesë prej 277 mijë eurosh, përmes një procedure të negociuar pa njoftim paraprak – një praktikë që sipas “OpenProcurement.al” ngre dyshime të forta për korrupsion dhe favorizim.

Projekti i ndërtimit dhe emrat pas tij

Ndërtimi i urgjencës dhe godinave A1 e A2 u realizua nga kompania italiane FINSO Spa, e cila transferoi kontratën te dega e saj FINSO Albania, në pronësi të gjigandit italian Fincantieri Infrastrutture Sociali. Një ndër nënkontraktorët ishte “Agi Kons”, kompani në pronësi të Gentjan Sulës, e cila gjithashtu fitoi tenderin për riparimin pas zjarrit – duke rritur dyshimet për një skemë të mbyllur, me aktorë të njëjtë që përfitojnë në çdo hallkë të projektit, nga ndërtimi fillestar deri te rikonstruksioni i emergjencës.

Një sistem i rrënuar në kurriz të qytetarëve

Urgjenca e re, e ndërtuar për të përballuar mbi 300 pacientë në ditë, u mbyll pak muaj pas hapjes, duke nxjerrë jashtë funksionit aparatura jetike për ndërhyrje kardiologjike si angiografia dhe koronarografia. Zëvendësimi i tyre kërkoi fonde të reja dhe procedura të diskutueshme.

Në vend që të ofrojë shërbim të standardit europian, QSUT përballet me mungesë transparence, projekte të braktisura, shkelje ligjore dhe dëme të rënda ekonomike e humane.