Qeveria shqiptare ka propozuar një projektligj të ri që synon riorganizimin e sistemit shkencor në vend. Ky ligj parashikon krijimin e një Ministrie të re, e cila do të merret me shkencën dhe kërkimin shkencor, si dhe rol të rëndësishëm për Akademinë e Shkencave në vlerësimin e veprimtarisë shkencore.
Në dokumentin e propozuar, planifikohet të krijohet një organ këshillimor pranë kryeministrit, të quajtur Këshilli Kombëtar për Shkencën dhe Kërkimin Shkencor. Ky këshill synon të përmirësojë veprimtarinë kërkimore në Shqipëri dhe do të përbëhet nga 7 ministra të fushave të ndryshme, përfaqësues nga institucione të arsimit të lartë, si dhe anëtarë të Akademisë së Shkencave dhe përfaqësues të Agjencive të Inovacionit.
Ministri i ri i shkencës do të ketë detyrë të hartojë strategjinë për zhvillimin e këtij sektori, të përcaktojë fushat prioritare të kërkimit shkencor dhe të bashkëpunojë me një këshill prej 19 anëtarësh, i drejtuar nga kryeministri. Ky këshill do të përfshijë ministra nga fushat si bujqësia, shëndetësia, mbrojtja, energjia, mjedisi dhe inovacioni.
Përzgjedhja e anëtarëve të universiteteve në këtë këshill do të bazohet në personalitete të njohura akademikë. Megjithatë, projektligji parashikon ndryshime në kompetencat e këtyre anëtarëve krahasuar me ligjin aktual të arsimit të lartë, ku ata gëzonin autonomi në veprimtarinë shkencore.
Sipas ligjit të arsimit të lartë, fushat, drejtimet dhe vëllimi i punës për kërkimin shkencor përcaktohen nga vetë institucionet e arsimit të lartë. Ndërsa me projektligjin e ri, përgjegjësia do t’i kalojë ministrisë, Akademisë së Shkencave dhe këshillit shkencor, duke ndryshuar kështu kompetencat për drejtuesit e fakulteteve, pedagogët, si dhe senatet e universiteteve publike dhe private, të cilat do të jenë nën monitorimin e institucioneve politike.
Në rast se do të ketë kërkesa për krijimin e institucioneve të reja për kërkimin shkencor, vendimin do ta marrë ministri përgjegjës, i cili do të japë lejen përkatëse. Po ashtu, ministri do të ketë fuqinë për të pezulluar ose mbyllur këto institucione në rast se nuk përmbushin kriteret e vendosura dhe marrin vlerësim negativ.
Një tjetër element i rëndësishëm është krijimi i regjistrit kombëtar të institucioneve dhe kërkuesve shkencorë, i cili pritet të jetë funksional brenda dy viteve nga miratimi i ligjit. Kjo iniciativë ka për qëllim përmirësimin e standardeve dhe transparencës në veprimtarinë kërkimore shkencore në Shqipëri.
