Shumë njerëz mund të ndihen të shqetësuar pranë lartësive, merimangave ose gjarpërinjve, por për disa, këto frikëra bëhen të paarsyeshme dhe pengojnë jetën e përditshme. Kur një frikë është ekstreme dhe ndërhyn në jetën e dikujt, mund të diagnostikohet si një fobi specifike.
Sipas Ellen Hendriksen, psikologe klinike në Universitetin e Bostonit, një fobi kalon kufirin kur shkakton shqetësim të madh ose i pengon individin në jetën e tij. Martin Antony, psikolog klinik në Universitetin Metropolitan të Torontos, shpjegon se fobitë specifike ndahen në pesë kategori:
1. Kafshët – Kjo përfshin frikën nga merimangat, gjarpërinjtë dhe kafshë të tjera.
2. Mjedisi natyror – Frikërat nga lartësitë, uji dhe stuhitë.
3. Gjaku, lëndimet, injeksionet – Frikërat nga gjilpërat dhe procedurat mjekësore.
4. Situatat – Frikërat nga fluturimi, drejtimi i makinës ose të qenit në ashensorë.
5. Të tjera – Frikëra të pazakonta, si frika nga klounët.
Fobitë shpesh zhvillohen pas përvojave traumatike ose sulmeve të panikut, si dhe mund të shfaqen pa një shkak të qartë. Njerëzit me fobi tendencën të mbivlerësojnë si rrezikun e situatës ashtu edhe pasojat e mundshme, thotë Sandra Capaldi, psikologe klinike në Universitetin e Pensilvanisë.
Trajtimi Efektiv i Fobive: Terapia Ekspozuese
Një nga trajtimet më efektive për fobitë është terapia ekspozuese, ku individët ekspozohen gradualisht ndaj objektit të frikës në një mënyrë të kontrolluar. Kjo u lejon atyre të mësojnë se rezultati i frikshëm nuk ndodh. Ky proces është i rëndësishëm për të mësuar të menaxhohet ankthi pa ndodhur paniku.
Për individët me frikë nga gjaku dhe lëndimet, mund të nevojiten teknika shtesë, si tensioni i aplikuar i muskujve, për të parandaluar të fikëtin, një problem i zakonshëm i lidhur me fobitë e këtij lloji.
Me trajtimin e duhur, individët mund të zvogëlojnë fobitë dhe të rikthejnë kontrollin mbi jetën e tyre.