Lufta në Ukrainë po përjeton një përshkallëzim të thellë, me pasoja të mëdha për forcat ushtarake dhe popullsinë civile. Intensifikimi i bombardimeve nga Moska dhe përpjekjet për të ndaluar avancimin ukrainas kanë shkaktuar një rritje të ndjeshme të dezertimeve dhe arratisjeve nga vendi. Në katër muajt e parë të vitit, janë regjistruar mbi 10,584 procedime për “braktisje të njësisë ushtarake apo vendit të detyrës” dhe 7,306 për “dezertim”, me dënime që arrijnë deri në 10 dhe 12 vjet burgim përkatësisht.
Përleshjet dhe dezertimet po bëhen një problem serioz për Shtabin e Përgjithshëm dhe qeverinë ukrainase. Edhe pse Ukraina ka armatim të avancuar, si F16 dhe “Himars”, mungesa e ushtarëve të motivuar është një pengesë për përpjekjet në front. Komandanti i një batalioni, Roman Kovalev, raportoi se deri në 30% e ushtarëve të këmbësorisë mund të jenë të arratisur, duke e komplikuar më tej situatën në front.
Për të adresuar krizën, Verkhovna Rada (Parlamenti ukrainas) ka dekriminalizuar përpjekjen e parë për t’u arratisur nga fronti, me kusht që ushtari të pendohet dhe të kthehet në radhët e mëparshme. Megjithatë, është një masë e pamjaftueshme për të ndaluar fluksin e madh të arratisjes dhe dezertimit.
Ndërkohë, Ukraina ka humbur 14 milionë qytetarë nga 42 milionë që kishte para luftës, kryesisht nga largimet dhe strehimet jashtë vendit. Ky trend ka përfshirë gratë, të miturit dhe dezertorët, dhe rrezikon ta lërë vendin me mungesë fuqie punëtore dhe një krizë sociale të thellë.
Për të tërhequr ukrainasit e larguar, presidenti Zelensky dhe menaxheri i zyrës së tij, Yermak, kanë planifikuar krijimin e një ministrie të re, e quajtur “Ministria e Kthimit”. Sipas shkencëtarit politik Vladimir Fesenko, të paktën 50% e atyre që u larguan kanë marrë një biletë me një drejtim, duke shprehur dëshirën për të mos u kthyer më në Ukrainë.
Në një situatë të tillë, kur buxheti i shtetit është tashmë i shteruar dhe ndihmat për veteranët dhe pensionet janë një barrë e rëndë, Ukraina përballet me sfida të mëdha për të stabilizuar situatën dhe për të rinovuar fuqinë e saj njerëzore dhe ekonomike. Vlerësimet për dezertimet në ushtri janë të ndryshme, por shumica e të dhënave sugjerojnë një rritje të ndjeshme të rasteve, që arritën deri në 37,000 në vitin 2024. Rrugët e arratisjes përmes kufijve të rrezikshëm, si lumin Dniester dhe Tisza, kanë rezultuar në tragjedi të shumta, përfshirë viktima të gjetura në këto zona.
