Tushi, një shtetas shqiptar me leje qëndrimi të përhershme në Ekuador, u vra më 5 tetor në një rrugë publike në El Poblado, Medellin, duke rrezikuar jetën në trafikun ndërkombëtar të drogës që ai supozohet të kishte ndjekur bashkë me kartelet kryesore të Amerikës së Jugut. Hetimet paraprake tregojnë se Tushi ishte pjesë e një rrjeti shqiptar të lidhur me Kartelin e Ballkanit, që operon në Kolumbi, Ekuador, Peru, Bolivi dhe Venezuelë.

Rrjetet shqiptare, pjesë e ashtuquajturës “Jugomafia”, nuk funksionojnë si një kartel i vetëm, por përfshijnë grupe të ndryshme kriminale nga Ballkani, disa prej të cilëve janë rivalë mes tyre. Zgjerimi i tyre filloi gjatë Luftërave të Ballkanit (1991–2001) dhe më pas u përhap në Evropë përmes portave dhe qyteteve kryesore, duke krijuar lidhje me organizatat kriminale italiane.

Sipas raportit të GI-TOC (2025), shqiptarët filluan të vendoseshin në Ekuador që nga viti 2009, duke përdorur identitete false dhe përfaqësues të besuar për të blerë kompani transporti dhe logjistike, ndërsa koordinonin eksportet e kokainës nga portet e Guayaquil, Manta, Buenaventura dhe Barranquilla drejt Evropës.

Rrjetet shqiptare kanë bashkëpunuar ngushtë me kartelët lokalë dhe bandat latinoamerikane, duke përfshirë “Los Choneros” të Ekuadorit, kartelin e Sinaloas, FARC, ELN dhe disa disidenca të tjera kolumbiane. Një nga bashkëpunëtorët më të njohur ishte Wilder Emilio Sánchez Farfán (“El Gato Farfán”), i arrestuar më 10 shkurt 2023, i cili koordinonte aktivitetet mafioze me shqiptarët.

Aktiviteti i shqiptarëve dhe aleatëve të tyre ka shqetësuar edhe presidentin e Kolumbisë, Gustavo Petro, duke çuar në arrestime të nivelit të lartë dhe në organizimin e një plani ndërkombëtar për çmontimin e rrjeteve kriminale ballkaniko-latinoamerikane. Një takim strategjik u mbajt më 24 shtator në Hagë mes autoriteteve të policisë kolumbiane dhe atyre shqiptare për të koordinuar veprimet kundër këtyre strukturave.

Ky zhvillim nënvizon se trafiku i drogës shqiptare ka marrë dimension global, duke i dhënë rol kyç Ballkanit në rrjetet ndërkombëtare të kokainës, nga Amerika e Jugut drejt Evropës dhe Mesdheut.

Në sfond mbetet ende paqartësia për lidhjen mes arrestimeve dhe vrasjeve, por aktiviteti i vrullshëm i kartelit të Ballkanit është një sinjal i qartë për autoritetet ndërkombëtare për të ndalur zgjerimin e këtyre rrjeteve kriminale.