Eksperti i njohur i ekonomisë, Kujtim Hoxha, ka komentuar gjendjen ekonomike dhe sociale në vend. Gjatë një interviste, zoti Hoxha ka thënë se më datën 1 tetor 2024 rriten pensionet, ndërsa ka treguar se sa lekë do të ketë në xhepat e të tjerëve. Po ashtu, zoti Hoxha ka folur edhe për shifrat. Shtrydh shijen e argëtimit me Fanta! Fanta Fanta Rekomanduar nga boost.al Shtrydh shijen e argëtimit me Fanta!

–Zoti Hoxha, çfarë do të ndodhë me skemën e sigurimit të shoqërisë, a do të shkojmë drejt një skeme të sigurimit privat apo mund të bëjmë të kemi nevojë për zgjedhje të tjera alternative? Nga studimi i INSTAT-it më parë 1 në 5 është shqiptari i vitit, si e shihni këtë?

Në fakt unë prisja që rezultati i INSTAT, prisja që shpall shumë herët. Cilat janë ato që shpallen pas 6-7 muajsh, i dinë ata për vonesat. Më bën pjesë e numrit që ndodhet në Shqipëri është rreth 12.4 milion njerëz. Nëse analizojmë sipas grupit të moshave për të nxjerrë rezultatet dhe për skemën e sigurimit të jetës, historitë që në 2.4 milion banor të kemi 710 mijë pensionist, afërsisht rreth 30%. Është një shi e madhe e cila ka dhënë sinjalin edhe përpara skemës shoqërore, me të gjithë veprimet e bëra në 2014-ën për të bërë një ndryshim të skemës së sigurimit shoqërore, në mënyrë që të mbyllej diferenca midis të ardhurve dhe të sigurimeve. gropë e pretenduar që nuk mbulohej dot me të ardhurat por sigurisht pensionistët nuk kanë mbetur pa pensione pasi janë subvencionuar nga buxheti i shtetit. Me të gjithë gjithët dhe udhëzimet që ka dhënë qoftë Banka Botërore, qoftë FMN-ja, rekomandimet për të bërë një ndryshim në skemën e sigurimit të shoqërisë, për të qenë sa më afër realitetit, pasi nuk u plotësua kjo gropë. Sinjalet, japin përkeqësim të skemës pasi në bazë të statistikave, nëse para 3 viteve mosha mesatare ishte 37-vjec, tani ka kaluar 42 vjet. Pra është një përkeqësim pasi është një plakë e frikshme e popullsisë. Nga ana tjetër, kjo është një masë e lehtë për t’u përdorur për të cilat nuk janë pjesë të tjera. P.sh: Për lindjen e fundit qeveria jep 40 mijë lekë të reja, pretendohet për fëmijën e dytë 80 mijë lekë të reja dhe për të tretin 120 mijë lekë të reja. Këto nuk mund të bëhen kështu nëse e analizojmë një nen të ligjit të Sigurimeve Shoqërore, është neni 93 që mbështet nënat me shumë fëmijë. Nga ana tjetër shteti kërkon që të shtohet numri i familjeve nga ana tjetër nënat me shumë fëmijë i përkeqësuar në atë që kanë të drejtë, në lindjen e mëparshme. Ti si shtet duhet ta përmisosh këtë gjë, duhet mbajtur kjo linjë si për ato që kërkon të shtohet popullsia si ato nëna me shumë fëmijë. P.sh., nëse një fëmijë me shumë fëmijë me nenin 93 dilte në pension në moshën 50 vjeç, tani thotë se dua të dal 55 vjeç. Pra kjo është non sens pasi nga njëra anë kërkon shtimin e jetës por nga ana tjetër nuk i mbështet ato. Ndaj ka ardhur koha që ligji i sigurimeve të tjera në tërësinë e vet, të jetë dhe të koordinohet në mënyrë të tillë që ligji i vjetër ishte ose ligji aktual që vazhdon të përdorë, është që të jetë nga ky ligj, të përmisohet në ato nene të saj. që stonon e duhet përmisuar që vetë sistemi të mos i lërë mundësi qytetarit që t’i shmanget ligji. Qeveria nxjerr ligje kur nuk ndryshon në përshtatje me interesat e tyre që domosdo që të mos shmangie. Ndërkohë, pretendohet që në mbarim të vitit 2023 do të ketë një rishikim të pensioneve e cila nxjerr në pah këtë fytyrë që ndonjëherë se edhe pas kësaj kohe do të merrni një anë teknike, nuk ka një produkt së bashku me personat që kanë interes. E kjo duhet bërë me grupet e interesit që të japin mendimet e tyre dhe për t’u konsultuar me informacionin. Aq më tepër edhe në Parlamentin nuk ka një projektligj që personat e popullit japin mendimin e tyre sepse ligji i sigurimeve shoqërore, ndryshe nga ligjet e tjera, p.sh. Rregullon brenda vitit dhe e kalon ngërçin pasi është koherent, ndërsa ligji i sigurimit të shoqërisë është histori. E si e tillë duhet të kontribuojnë të gjithë se nëse nuk miratohet me konsus ai do të ketë probleme sikurse ka ky ligj. Po të shohim mbi 120 nen të gjitha ligji dhe në çdo nen të tij ka. Kur ndryshon qeveria dhe e merr një tjetër qeveri, për efektet elektorale, për arsyet nga më të ndryshmet fillon dhe ndryshon. Ndërsa kur miratimi bëhet me konsensus, do të jetë një periudhë pasi është një periudhë më e gjatë një mandati.

-Kur mendle këto ndryshime për efektektorale a për një tjetër arsye të arsyeshme, a ndodh në kohë edhe për të gjitha këto manovra? Kur del projektvendimi apo vëndimi i kësaj skeme edhe me një lidhje që bëhet nga teknikat e tyre që kanë hartuar atë dhe ku parashikohen, kostot e tyre të projektit. Sa i përket afatit kohor duhet t’i rezistojë një kohe shumë të gjatë se një mandat të një qeverie.

-Duke njohur pak edhe periudha politike në të cilat jemi e po bëhemi gati për zgjedhjet e 2025-ës

Mendoni se brenda vitit do të kemi emërim që do të bëhet edhe skemës aktuale për të patur një rritje të pensionit brenda viti? Për të marrë në referencën e pensionit duhet të ketë parasysh ligjin 7703 të tjera që janë parashikuese që çdo vit si rezultat i inflacionit të një viti të mëparshëm të bëhet edhe indeksimi për të krahasuar të ndjehen me inflacionin dhe të barazohet që të moshet. Ato para që marrin pensionistë të mos ndjehen në treg e të realizojnë të njëjtin produkt që realizon edhe më përpara me këto të ardhura. Çfarë po ndodh?

Po të 4-5 vitet e fundit, ka patur disa ndryshime në kohë ku janë shtyrë vitet e rritjes së pensioneve. Nëse më përpara se të rritesh pensionet me 1 Prill, dy vitet e fundit janë shtyrë edhe kanë filluar me një tetor. Rritja e indeksimit të pensioneve mbi bazën e inflacionit, së pari duhet që të ketë këto të ardhura. Qeveria nga viti në vit ka nxjerrë një vendim të posaçëm për indeksimin e pensioneve që është shumë i efektshëm në rritjen e pensioneve, e duhet ta nxirrni me 1 Korrik ku të hynte në fuqi projekti ka vajtur në qeveri është në proces nga teknikët. dhe do ta nxjerrin atë vendim pasi e kanë edhe ligjor. Ky është një faktor i tillë për atë grup moshë që del për herë të parë në pension. Për pjesën e parë që kanë qenë në pension edhe më shumë, para 30 Qershorit të vitit 2024 ato do të marrin vetëm indeksimin. Indeksimi bëhet mbi bazën e inflacionit dhe është e rregulluar që në buxhetin e shtetit, ky hyn në vlerën absolute se sa para do të marrë. Mesatarisht për vitin 2024, janë në buxhetin e shtetit 4.1 miliardë lekë të rinj, e përkthyer në vlerë absolute është 480 lekë të rinj në muaj, duke filluar që nga 1 Janari-31 Dhjetori. 480 x 112, shkon rreth 5370 lekë të rinj. Tani këto para nuk janë marrë dhe i gjykuar mbi bazën e të kaluarës së këtyre para do të jepen nga tetori e tutje. Pra në një mënyrë 480 mijë lekë pensionistë do t’i marr por jo të gjitha së bashku dhe ndeshemi me indeksimin e vonuar por tani ka një efekt zgjedhor pasi hyn në 6 muajt e fundit të 2024 dhe miraton qeveria për zgjedhjet e reja. Pra, indeksimi pritet të futet në fuqi më dalë 1 tetor 2024.”