Liderët e BE-së në Bruksel pritet të nënshkruajnë rekomandimin e javës së kaluar nga Komisioni Evropian për t’i dhënë Ukrainës dhe Moldavisë statusin e kandidatit për në BE, sipas draft-konkluzioneve më të fundit të samitit të BE-së, të datës 21 qershor dhe të zbuluar nga EURACTIV.

“Këshilli Evropian ka vendosur t’i japë statusin e vendit kandidat Ukrainës dhe Republikës së Moldavisë,” pritet të deklarojnë liderët e BE-së kur të takohen për samitin e tyre të BE të enjten (23 qershor).
Udhëheqësit e BE-së do të vendosin për hapat e mëtejshëm pasi të plotësohen plotësisht të gjitha kushtet e përcaktuara nga Komisioni Evropian, shton draft komunikata.

Një raport i parë i vlerësimit të progresit për përmbushjen e kushteve pritet si pjesë e paketës së rregullt të zgjerimit të Komisionit deri në fund të këtij viti.
Udhëheqësit e BE-së pritet të riafirmojnë qëndrimin, duke thënë se ata janë “të gatshëm t’i japin Gjeorgjisë statusin e vendit kandidat pasi të jenë adresuar prioritetet e specifikuara në opinionin e Komisionit për aplikimin për anëtarësim të Gjeorgjisë”.

Megjithatë, disa vende anëtare të BE-së kanë theksuar pikën e kushteve që po plotësohen për tre vendet aspirante që t’i përmbahen procedurave standarde të zgjerimit të bllokut.

“Përparimi i secilit vend drejt Bashkimit Evropian do të varet nga merita e tij në përmbushjen e kritereve të Kopenhagenit, duke përfshirë kapacitetin e BE-së për të absorbuar anëtarë të rinj”, thuhet në draft-përfundime.

Formulimi sugjeron se nuk ka asnjë qëllim për të lidhur Ukrainën dhe Moldavinë së bashku si një “marrëveshje paketë”, siç është bërë me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, ku njëra nuk mund të vazhdojë me procesin pa tjetrën.

Radhët e mbylljes
Pas disa ditësh diskutimesh të brendshme të BE-së, asnjë kundërshtim midis 27 vendeve anëtare nuk është shfaqur, i thanë EURACTIV disa diplomatë të BE-së, duke thënë se ata kryesisht besojnë se opinioni i Komisionit do të pasqyrohet në vendimin e liderit të BE-së më vonë këtë javë.

Një ditë më parë, presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel tha të hënën (20 qershor) se ai do të ftonte krerët e BE që të miratonin statusin e kandidatit të Ukrainës dhe Moldavisë për t’u bashkuar me bllokun në samit.

“Tani është koha për të pranuar se e ardhmja e Ukrainës, Moldavisë dhe Gjeorgjisë është brenda BE-së. Unë do t’ju ftoj t’i jepni statusin e kandidatit Ukrainës dhe Moldavisë”, shkruante Michel në letrën e ftesës drejtuar liderëve të BE-së.

“Ne do të vazhdojmë t’i ofrojmë Ukrainës mbështetje të fortë humanitare, ushtarake, ekonomike dhe financiare,” shtoi ai.

27 shtetet anëtare të BE-së duhet të bien dakord unanimisht për të dhënë statusin e kandidatit.

Konsensusi në favor të dhënies së statusit të vendit kandidat në BE ka marrë gjithashtu vrull pas një vizite të përbashkët në Kiev të kancelarit gjerman Olaf Scholz, presidentit francez Emmanuel Macron dhe kryeministrit italian Mario Draghi.

Të tre liderët, duke folur në emër të tre ekonomive më të mëdha të BE-së, dolën në favor që Ukraina të merrte statusin zyrtar “të menjëhershëm” të një kandidati në BE.

Ministri i Evropës i Francës, Clement Beaune, tha të martën (21 qershor) se kishte “një konsensus të plotë për të çuar përpara këto çështje, dhe në veçanti për Ukrainën mundësinë e konfirmimit të statusit të kandidatit sa më shpejt të jetë e mundur”.

Holanda, një nga vendet më hezituese dhe në vitin 2019 partner i Francës për të frenuar zgjerimin, javën e kaluar njoftoi se do të mbështeste statusin e kandidatit të Ukrainës në BE, duke e quajtur këshillën e Komisionit Evropian “një kompromis të zgjuar”.

Pavarësisht nga disa dyshime midis vendeve anëtare veriore të BE-së, ministri i jashtëm i Danimarkës tha për EURACTIV se ai e mirëpret dhënien e statusit të kandidaturës, por pranoi se nuk ka asnjë iluzion dhe “është e qartë se puna për të bërë reformat, dhe paralelisht, rindërtimi i Ukrainës do të jetë një punë e jashtëzakonshme”.

Ndërsa kandidatura do të shënojë një zhvendosje strategjike drejt lindjes nga BE-ja përballë luftës së Rusisë në Ukrainë, shumica brenda bllokut besojnë se Kievit ka të ngjarë t’i duhen vite për t’u bërë anëtar i bllokut.

Ballkani Perëndimor mungon
Udhëheqësit e BE-së ka të ngjarë të shprehin gjithashtu “angazhimin e plotë dhe të qartë të bllokut ndaj perspektivës së anëtarësimit në BE të Ballkanit Perëndimor” dhe “thirrje për përshpejtimin e procesit të anëtarësimit”, pas një takimi të planifikuar midis liderëve të BE-së dhe gjashtë homologëve të tyre nga rajoni.

Nga gjashtë kandidatët, vetëm Mali i Zi dhe Serbia kanë hapur zyrtarisht negociatat e pranimit, ndërsa Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut kanë qenë në dhomën e pritjes për disa vite.

Serbia, së bashku me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, të cilat janë pjesë e Iniciativës për Ballkanin e Hapur, kanë kërcënuar me një mos-shfaqje në samit dhe kanë thënë se do të njoftojnë të mërkurën (22 qershor) në mesditë nëse do të marrin pjesë në takimin e ardhshëm, të planifikuar për të enjten në mëngjes.

Presidenti serb Vuçiç është nën presionin në rritje të BE-së për t’u lidhur me sanksionet e BE-së ndaj Rusisë, diçka që ai ka refuzuar ta bëjë, duke thirrur miqësinë tradicionale midis Beogradit dhe Moskës.

“Këshilli Evropian u bën thirrje të gjitha vendeve që të harmonizohen me sanksionet e BE-së, në veçanti vendet kandidate”, thuhet në konkluzionet e Këshillit.

Pavarësisht se disa vende anëtare të BE-së, duke përfshirë Slloveninë dhe Austrinë, po bëjnë presion që Bosnja dhe Hercegovina (BiH) të marrë gjithashtu statusin e kandidatit për në BE, sipas diplomatëve të BE-së, kjo ka ‘shumë pak gjasa’ të ndodhë.

Në vend të kësaj, liderët e BE-së pritet të mirëpresin marrëveshjen e fundit politike, por theksojnë se liderët e Bosnjës do të duhet të zbatojnë fillimisht angazhimet e saj, “të cilat do t’i lejojnë vendit të përparojë me vendosmëri në rrugën e tij evropiane, në përputhje me prioritetet e përcaktuara në opinionin e Komisionit, për të marrë statusin kandidat në BE”.

Sipas draft-përfundimeve të samitit, pritet që ata të komentojnë mosmarrëveshjen dypalëshe midis Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë, e cila ka penguar përparimin e vendit në procesin e zgjerimit për atë që Sofja e sheh si politikë antibullgare në vendin fqinj, si dhe çështjet e identitetit.

Teksti i vetëm nga draft-konkluzionet për të cilin ende nuk është rënë dakord është “negociatat mes Bullgarisë dhe Maqedonisë së Veriut”.

Pavarësisht disa përparimeve dhe një propozimi francez për një afat kohor për zgjidhjen e çështjeve, parlamenti bullgar mbetet kundër hapjes së bisedimeve të pranimit nga Shkupi përpara se të arrihet përparim i prekshëm.

Deputetët në Sofje të mërkurën në mbrëmje do të votojnë për mocionin e mosbesimit ndaj qeverisë së Kiril Petkovit. Petkov ka humbur mazhorancën pasi partia “Ka një popull të tillë” u largua nga koalicioni 4-palësh, duke akuzuar kryeministrin se kërkon t’u heqë veton pas shpine deputetëve.

Sipas komentuesve politikë në Sofje, Petkov do të humbasë mocionin.

“Bazuar në metodologjinë e rishikuar, Këshilli Evropian fton Komisionin, Përfaqësuesin e Lartë dhe Këshillin që të avancojnë më tej integrimin gradual midis Bashkimit Evropian dhe rajonit tashmë gjatë vetë procesit të zgjerimit në një mënyrë të kthyeshme dhe të bazuar në merita’, citohet drafti i Konkluzioneve të Këshillit.

Megjithatë, ata nuk do të përmbushin çdo angazhim më të fortë për sa i përket afatit kohor të mundshëm për anëtarësimin e vendeve të Ballkanit Perëndimor në bllok.